Noodweg

Wat te doen als een stuk grond opeens geen toegang meer heeft tot de openbare weg?  Het erf is ingesloten. Bijvoorbeeld doordat het erf in de loop der jaren door nieuwbouwwoningen is ingebouwd. Kan de eigenaar dan rechten afdwingen bij zijn buren om via hun perceel de openbare weg wel te bereiken? Ja dat kan! Mr.  Bob de Jager over het afdwingen van een noodweg.

Eigendomsrecht 

Het eigendomsrecht is het meest omvattende recht dat iemand op zijn zaak kan hebben (artikel 5:1 BW). De eigenaar heeft dan ook het exclusieve recht om over zijn eigen zaak te beschikken (artikel 5:21 BW).

Het eigendomsrecht kan echter wel degelijk, geheel of gedeeltelijk, worden ingeperkt oftewel bezwaard. De eigenaar heeft in dergelijke gevallen het gebruik van het eigendom door een ander (de ingesloten derde) te dulden. Dit kan bijvoorbeeld als hij daar zelf toestemming voor geeft. Maar de wet kent ook rechten toe aan derden. Denk aan een erfdienstbaarheid (bijvoorbeeld het recht van overpad), het ladderrecht of een noodweg (artikel 5:57 BW).

Noodweg 

Een  mogelijke wettelijke inperking van het eigendomsrecht is de noodweg. In dit wetsartikel is een voorziening getroffen voor de eigenaar van een stuk grond, dat geen behoorlijke toegang heeft tot een openbare weg of openbaar vaarwater. In dat geval kan deze ingesloten eigenaar, tegen betaling van een schadevergoeding, van de eigenaars van de naastgelegen erven vorderen dat zij, een deel van hún grond aanwijzen als noodweg.

Voor de beoordeling of en wanneer een noodweg noodzakelijk is, is het beslissend of bij het ontbreken van de noodweg, een behoorlijke exploitatie van het ingesloten erf bij een normale bestemming, mogelijk is. Wat onder de begrippen “behoorlijke exploitatie” en “normale bestemming” valt is afhankelijk van de omstandigheden van het geval. Het gerechtshof ‘s-Hertogenbosch oordeelde dat dit bijvoorbeeld in kan houden dat landbouwgrond met groot materieel te bereiken moet zijn.

Bij de aanwijzing van de noodweg wordt rekening gehouden met het belang van het ingesloten erf, dat de openbare weg zo snel mogelijk kan worden bereikt. Ook wordt er rekening gehouden met het belang van de bezwaarde erven om zo weinig mogelijk overlast van die weg te ondervinden.

Het recht op een noodweg kan, in tegenstelling tot bijvoorbeeld een erfdienstbaarheid, niet verjaren. Een noodweg moet dus worden aangewezen. Is een noodweg eenmaal aangewezen dan blijft deze altijd bestaan.  Een noodweg kan wel onder bepaalde voorwaarden worden verlegd. Hierin voorziet de wet.

De noodweg vervalt, hoelang hij ook heeft bestaan, zodra hij niet meer nodig is.

Schadevergoeding

Het gebruik van een naburig perceel is niet kosteloos. De schade die een nabuur lijdt moet worden vergoed. Bij het begroten van een schadevergoeding kan aansluiting worden gezocht bij:

• Waardevermindering van het bezwaarde erf;
• De kosten voor het onderhoud van de noodweg;
• Gederfde inkomsten als het bedrijf van de eigenaar wordt belemmerd;
• Gederfde huurinkomsten indien bezwaard perceel verhuurd is;

Na de aanwijzing van de noodweg kunnen zich onvoorziene omstandigheden voordoen. Hierdoor kan die weg opeens een grotere last aan de eigenaar van het bezwaarde erf veroorzaken. Groter dan waarmee bij het bepalen van vergoeding was gerekend. In dat geval kan de rechter het bedrag van de vergoeding verhogen.

Let op: de vordering tot betaling van een schadevergoeding kan in tegenstelling tot het bestaan van een noodweg, wel verjaren.

Conclusie

Samengevat biedt het concept van een noodweg eigenaars van ingesloten percelen een juridisch kader om toegang tot de openbare weg te verkrijgen. Door het volgen van de juiste juridische stappen en het in overweging nemen van alle relevante belangen, kunnen eigenaars een noodweg afdwingen en tegelijkertijd compensatie bieden aan naburige perceeleigenaars. Voor een effectieve implementatie van dit concept is het raadzaam om juridisch advies in te winnen om zodoende alle wettelijke vereisten in acht te nemen.

Is uw perceel afgesloten van de openbare weg?  Of vordert uw buur de toewijzing van een noodweg?

U kunt altijd vrijblijvend contact opnemen en gebruikmaken van het gratis spreekuur.

Rechtsbijstandverzekering? 

Neem contact op met onze specialist mr. Bob de Jager