Is schade ontstaan door onrechtmatig handelen? Dan kan men die schade op de dader verhalen. Soms is echter een andere partij dan de dader aansprakelijk. Denk hierbij aan een ouder die aansprakelijk is voor de onrechtmatige gedragingen van zijn kind, de werkgever voor zijn werknemers en de eigenaar voor zijn opstallen. Over risicoaansprakelijkheid geeft mr. Sebastiaan Kieffer uitleg in deze blog.
Schuldaansprakelijkheid (onrechtmatige daad)
Schade kan men op de dader verhalen als sprake is van een onrechtmatige daad. Dit noemt men schuldaansprakelijkheid. Daarvoor gelden 5 vereisten. Er moet sprake zijn van:
- een onrechtmatige daad;
- de daad is toerekenbaar;
- schade;
- een causaal verband tussen de daad en de schade en
- een geschonden norm die strekt tot bescherming van de benadeelde partij.
De benadeelde moet bij schuldaansprakelijkheid aantonen dat aan al deze vereisten is voldaan. Zie voor meer informatie ons blog over de onrechtmatige daad.
Risicoaansprakelijkheid
Soms moet een ander dan de dader de schade vergoeden. Dit zonder dat die ander schuld heeft aan de schade. Dit noemt men risicoaansprakelijkheid. Ook wel een kwalitatieve aansprakelijkheid genoemd. Voorbeelden hiervan zijn:
- een ouder voor zijn kind;
- de eigenaar voor zijn dier;
- een werkgever voor zijn werknemer;
- de eigenaar voor zijn opstal;
- de eigenaar voor zijn roerende zaak;
- een opdrachtgever voor een niet-ondergeschikte bijvoorbeeld een aannemer;
- productaansprakelijkheid.
Bewijs en de omkeringsregel
De benadeelde dient bij risicoaansprakelijkheid te stellen en eventueel te bewijzen dat het betreffende risico / gevaar zich heeft gemanifesteerd en dat er schade is. Bij deze regeling hoeft de benadeelde niet, zoals bij een onrechtmatige daad wel, het causale verband tussen de schadeoorzaak en de schade te bewijzen. Dat komt meer op de weg van de “dader” te liggen. Hij krijgt namelijk de gelegenheid om aannemelijk te maken dat de schade ook zou zijn ingetreden zonder de onrechtmatige toestand. Dit door zich te beroepen op de “tenzij-clausule” (en daarvoor bewijs te leveren). Dit is de zgn. “omkeringsregel”.
Verantwoordelijke altijd schadeplichtig?
Op de risicoaansprakelijkheid geldt dus soms een uitzondering. Die noemt men ook wel de “tenzij-clausule”. Een norm die aansprakelijkheid kan uitsluiten. Bijvoorbeeld als de schadeveroorzakende dader (bijv. werknemer) met opzet of door bewuste roekeloosheid schade veroorzaakt. Dan vervalt de aansprakelijkheid aan de zijde van de derde (bijv. werkgever). Andere voorbeelden zijn de producent die zijn (gebrekkige) product niet zelf in het verkeer bracht of als het betreffende gebrek aan een zaak het gevolg is van een dwingend overheidsvoorschrift.
Vastgoed en risicoaansprakelijkheid
Het vastgoed kent verschillende risicoaansprakelijkheden. Bijvoorbeeld de hierboven genoemde aansprakelijkheid van de eigenaar voor zijn opstallen. De eigenaar is aansprakelijk voor schade die een ander lijdt door toedoen van die opstal. Dit volgt uit artikel 6:174 BW. Hiervan is een goed voorbeeld de gebrekkige schoorsteen die instort en schade veroorzaakt. Of de vallende dankpannen. De eigenaar is verplicht de schade te vergoeden, zonder dat hij schuldig is.
Een ander voorbeeld is de verhouding tussen een opdrachtgever en een aannemer. De wet (artikel 6:171 BW) bepaalt dat de opdrachtgever aansprakelijk kan zijn voor schade die de aannemer veroorzaakt.
Procedure?
Wilt u een snelle beslissing, bijvoorbeeld omdat u dringend een voorschot op de schadevergoeding nodig heeft? U kunt een spoedprocedure (kort geding) starten bij de voorzieningenrechter van de rechtbank. Gaat het om een definitief oordeel? Dan start u een uitgebreide (bodem)procedure bij de civiele rechter. In beide gevallen bent u verplicht om een advocaat in te schakelen. Tenzij u minder dan € 25.000,- aan schadevergoeding vordert, dan is de kantonrechter bevoegd.
Risicoaansprakelijkheid
Neem contact op met onze specialist mr. Sebastiaan Kieffer
