Gedwongen verkoop van zaken om schulden in te lossen, is voor een schuldeiser en de schuldenaar ingrijpend. Deze verkoop vindt plaats nadat men vorderingen, waartegenover een hypotheekrecht of pandrecht is gevestigd, niet nakomt. Dit heet parate executie. Mr. Annemarie Govers over parate executie.

Recht van hypotheek en pandrecht

Een hypotheek en een pandrecht strekken tot zekerheid voor de nakoming van een vordering. Hiervan is een eenvoudig voorbeeld de terugbetaling van een lening. Als die lening niet conform afspraak wordt terugbetaald aan de leninggever (bank), dan kan die schuldeiser de lening opeisen. Hierbij kan hij gebruik maken van de hypotheek of een pandrecht.

Gebruik maken van een zekerheidsrecht

Om bijvoorbeeld een recht van hypotheek te benutten, zal de hypotheekgever (schuldenaar) in verzuim moeten zijn met de nakoming van zijn vordering, omdat dan vaststaat dat hij niet betaalt. Artikel 3:268 BW bepaalt namelijk:

“Indien de schuldenaar in verzuim is met de voldoening van hetgeen waarvoor de hypotheek tot waarborg strekt, is de hypotheekhouder bevoegd het verbonden goed in het openbaar ten overstaan van een bevoegde notaris te doen verkopen.”

Hierbij is van belang dat een schuldeiser het verzuim van de schuldenaar nauwkeurig vaststelt. Dat is niet altijd eenvoudig!

Parate executie

Deze executie houdt in dat de schuldeiser direct over kan gaan tot executoriale verkoop, nadat de schuldenaar in verzuim is. Vrij vertaald: een gedwongen verkoop van het onderpand. Dit zonder tussenkomst van een rechter.

Voor executie is normaal de tussenkomst van een rechter vereist: Deze rechter wijst in een procedure een vonnis of beschikking. Dat vonnis kan dan ten uitvoer worden gelegd. Hiervoor neemt de gerechtsdeurwaarder de executoriale maatregelen ter hand, zoals de executoriale verkoop van onroerend goed. Bij parate executie kan dit dus ook, maar zonder dat een vonnis (en die procedure) is vereist.

Bij een parate executie verkoopt de schuldeiser het onderpand. Bijvoorbeeld onroerend goed wordt verkocht via een openbare veiling. Deze opbrengst komt (na aftrek van executie- en veilingkosten) toe aan de hypotheeknemer, of -nemers. In dat laatste geval zal de opbrengst eerst de oudst gevestigde toekomen.

Kan men parate executie stoppen?

Het recht van parate executie is een zeer sterk recht omdat geen vonnis van een rechter nodig is om tot gedwongen verkoop over te gaan. Een lopende executie is mogelijk wel te stoppen. Namelijk met een executie kort geding. In die procedure moet men de voorzieningenrechter ervan overtuigen dat de schuldeiser misbruik van recht maakt. 

Let wel, misbruik van (executie)recht wordt niet snel aangenomen!

Slechts in summiere gevallen wordt rechtsmisbruik vastgesteld en executie een halt toegeroepen. Van misbruik van recht kan sprake zijn als de schuldeiser doorgaat met executeren, terwijl:

• na een vonnis zich feiten voordoen of aan het licht komen waardoor de schuldenaar in een noodtoestand komt te verkeren;
• er andere feiten of omstandigheden zijn op grond waarvan een schuldeiser in redelijkheid geen gebruik mag maken van zijn recht tot executie van het vonnis in kwestie;
• blijkt dat de beslissing van de rechtbank op een juridisch of feitelijke misslag berust.  

Vragen over parate executie?  

U kunt altijd vrijblijvend contact opnemen en gebruikmaken van het gratis spreekuur.

Rechtsbijstandverzekering? 

Neem contact op met onze specialist  Annemarie Govers-Schotten